Geheugenprofielen

Geheugenprofielen zijn beschrijvende weergaven van iemands geheugenfunctie over meerdere domeinen. Een geheugenprofiel laat zien hoe iemand presteert op gebieden zoals episodisch geheugen (persoonlijke gebeurtenissen), semantisch geheugen (feitenkennis), werkgeheugen, langetermijngeheugen en visueel-ruimtelijk geheugen. Daarnaast kan onderscheid worden gemaakt tussen verbaal en visueel geheugen en tussen fasen van geheugenprocessen: encoding, opslag en retrieval.

In klinische context helpen geheugenprofielen bij het evalueren van geheugenstoornissen bij veroudering, dementie, traumatisch hersenletsel en andere neurologische aandoeningen, en bij het onderscheiden van subtypes. In onderzoek en diagnostiek worden geheugenprofielen afgeleid uit een reeks neuropsychologische tests en, waar mogelijk, informant- en zelfrapportage-instrumenten. Veelgebruikte instrumenten zijn onder meer de Wechsler Memory Scale, California Verbal Learning Test, Rey-Osterrieth Complex Figure en werkgeheugentaken.

Interpretatie vereist aandacht voor factoren zoals leeftijd, opleidingsniveau, cultuur en stemming. Testscores kunnen beïnvloed worden door aandacht, motivatie en dagelijks functioneren; normen zijn demografisch specifiek en sommige tests kennen practice effects. Geheugenprofielen dienen als basis voor interventies, zoals geheugenstrategieën, herhaling, externe geheugensteun en op maat gemaakte onderwijs- of revalidatie-aanpassingen. In onderwijs en werk kunnen profielen helpen bij het plannen van ondersteuning voor studenten of werknemers met werkgeheugenproblemen.

In onderzoek wordt vaak gekeken naar patroonkenmerken die wijzen op verschillende onderliggende neurale netwerken; zo kan de revalidatie en compensatie worden geoptimaliseerd. Geheugenprofielen vormen zo een instrument voor gepersonaliseerde zorg en begeleiding.