Dierenwelzijnscriteria

Dierenwelzijnscriteria zijn normen en maatstaven die worden gebruikt om de toestand van het welzijn van dieren te beoordelen. Ze bestrijken zowel de fysieke gezondheid en het lichamelijk functioneren als het psychische welzijn en het vermogen om natuurlijk gedrag te vertonen. Dergelijke criteria worden toegepast in verschillende contexten, waaronder veehouderij, huisdierenopvang, dierproeven en diertransport, met als doel lijden te voorkomen, stress te minimaliseren en dieren een leven met goede levenskwaliteit te geven.

Begrippenkaders die vaak worden toegepast, zijn onder meer Five Freedoms en Five Domains. Five Freedoms beschrijven de basisrechten van dieren: vrij zijn van honger en dorst; vrij zijn van ongemak; vrij kunnen handelen en normaal gedrag vertonen; vrij zijn van pijn, verwonding en ziekte; vrij zijn van angst en onrust. Five Domains verschuift naar de beleving van het dier en omvat voeding, omgeving, gezondheid en gedrag als input, en mentale toestand als uitkomst.

Indicatoren voor welzijn zijn onder te verdelen in diergebonden en resource- of omgevingsgerichte maatstaven. Diergebonden indicatoren omvatten lichamelijke gezondheid (conditie, gewicht, pijnsignalen), ziekte en afwijkend gedrag zoals afwijkende activiteit of sociale patronen. Gedragsindicatoren kunnen stresssignalen en verminderde activiteit signaleren. Resource-based criteria kijken naar huisvesting, ruimte, temperatuur, ventilatie, water- en voervoorziening en verrijking. Een evenwichtig welzijnsbeoordelingssysteem combineert diergebonden indicatoren met omgevingskenmerken, en houdt rekening met de context en de levensfase van het dier.

Toepassingen omvatten kwaliteitszorg, certificatie in landbouw, transport en opvang. Beleidskaders en richtlijnen van organisaties zoals de OIE, EFSA en EU-wetgeving sturen de ontwikkeling en toepassing van welzijnscriteria. Dierenwelzijnsbeoordelingen vereisen systematische waarneming, monitoring en snelle interventie bij signalen van verslechtering.