Cpwaarden

Cpwaarden, in de kwaliteitszorg ook wel Cp-waarden genoemd, zijn statistische maten voor procescapability. Ze geven aan in welke mate een productieproces in staat is om te voldoen aan de opgegeven specificaties. Een Cpwaarde wordt berekend voor een kenmerk en is gebaseerd op de spreiding van het proces en de tolerantiebreedte van de specificaties. De gebruikelijke formule is Cp = (USL - LSL) / (6σ), waarbij USL de boven- en LSL de ondergrens van de specificaties zijn en σ de processtandaarddeviatie (de spreiding van het proces) is. Cp gaat uit van een stabiel, normaal verdeeld proces en een maatvoerderekening zonder afwijking in het midden.

Naast Cp is er ook Cpk, de procesprestatiewaarde die rekening houdt met centrering van het proces. Cpk wordt berekend als de minimumwaarde van twee verhoudingen: (USL - μ) / (3σ) en (μ - LSL) / (3σ), waarbij μ het gemiddelde van het proces is. Als het proces gecentreerd is, ligt Cpk dicht bij Cp; een lage Cpk geeft aan dat het proces niet alleen te veel spreiding heeft, maar ook uit de middenlijn kan afwijken.

Interpretatie en toepassing: Cpwaarden worden veel gebruikt in de productie en leverancierskwalificatie om te beoordelen of een procestype capabel is binnen de vastgestelde toleranties. Een typische richtlijn is dat Cp of Cpk ongeveer 1,33 of hoger aangeeft dat het proces als capabel kan worden beschouwd, hoewel de specifieke vereisten per industrie kunnen verschillen. Cpwaarden kunnen misleidend zijn als de procesvariantie niet stabiel is, als de data niet normaal verdeeld zijn, of als het proces niet centraal ligt; daarom worden ze vaak samen met controlegrafieken en andere methoden gebruikt.

Beperkingen en overwegingen: Cp en Cpk hangen af van de nauwkeurigheid van σ en μ, evenals van de juiste definitie van USL en LSL. Ze geven geen informatie over trends of speciale oorzaken van variatie, en mogen niet worden toegepast op onstabiele processen zonder eerst statistische controle uit te voeren.