Coördinatiepatronen

Coördinatiepatronen zijn terugkerende manieren waarop organisaties taken en activiteiten verdeeld over afdelingen en personen op elkaar afstemmen om gezamenlijke doelstellingen te realiseren. Ze ontstaan uit de aard van het werk, de technologie en de mate van onderlinge afhankelijkheid tussen onderdelen.

Een invloedrijk raamwerk onderscheidt vijf hoofdpatronen: mutual adjustment (onderlinge afstemming) waarbij medewerkers via directe communicatie en flexibiliteit afstemming organiseren; direct toezicht waarbij een hiërarchische leiding beslissingen stuurt; standaardisering van werkprocessen via procedures en routings; standaardisering van outputs via duidelijke specificaties van gewenste resultaten; en standaardisering van vaardigheden via opleiding en certificering zodat competente handelingsruimte gegarandeerd is.

In de praktijk passen organisaties deze patronen aan op basis van taakkenmerken. Bij hoge onderlinge afhankelijkheid en onzekerheid kan meer mutual adjustment en informele afstemming plaatsvinden; bij routinematige productie biedt standaardisering van processen en outputs efficiëntie; bij professionele organisaties speelt standaardisering van vaardigheden een sleutelrol. Organisaties kunnen meerdere patronen tegelijk inzetten binnen verschillende domeinen en patronen verschuiven als omstandigheden veranderen, bijvoorbeeld door technologische ontwikkelingen of schaalvergroting.

Samengevat vormen coördinatiepatronen een handreiking voor het ontwerpen van structuren en processen die de samenwerking tussen onderdelen mogelijk maken zonder onnodige bureaucratisering.