Consumentenprijsindex

De consumentenprijsindex (CPI) is een prijsindex die de gemiddelde ontwikkeling van de prijzen meet van goederen en diensten die huishoudens in Nederland kopen. De CPI geeft aan hoe de kosten van het dagelijks leven veranderen ten opzichte van een vast referentiejaar en wordt meestal uitgedrukt als een indexcijfer. De procentuele verandering ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar wordt vaak aangeduid als inflatie.

Berekening: Er is een representatief mandje van goederen en diensten samengesteld op basis van uitgavenpatronen uit huishoudensonderzoek. Voor elke periode worden de prijzen van de in het mandje opgenomen artikelen verzameld en gewogen naar hun gewicht in het uitgavenpatroon. De samengestelde prijsveranderingen leveren de CPI op; bij de Nederlandse berekening wordt doorgaans een Laspeyres-type index toegepast. De CPI wordt maandelijks gepubliceerd; het basisjaar kan per land verschillen maar is bedoeld voor vergelijking in de tijd. In de Europese Unie wordt ook de Harmonised Index of Consumer Prices (HICP) berekend, die vergelijkbaarheid tussen landen mogelijk maakt; CBS publiceert beide indicatoren.

Toepassingen: De CPI dient als maatstaf voor inflatie en wordt gebruikt bij beleids- en contracttaire indexering, zoals lonen, pensioenen en prijsafspraken. Hij geeft de ontwikkeling van koopkracht weer en is een belangrijk instrument voor economische analyse en monetair beleid.

Beschikbaarheid: In Nederland publiceren CBS maandelijks cijfers over de CPI en de HICP. De informatie is openbaar en gebruikt door consumenten, bedrijven en beleidsmakers.