Capacititeitsplanning

Capacititeitsplanning is het proces waarbij de benodigde productie- of dienstverleningcapaciteit wordt vastgesteld en afgestemd op de verwachte vraag. Het doel is om tijdig over voldoende capaciteit te beschikken tegen zo laag mogelijke kosten, terwijl knelpunten en lange doorlooptijden worden voorkomen. Capacititeitsplanning betreft niet alleen het aantal machines, maar ook arbeid, faciliteiten, infrastructuur en afhankelijkheden van leveranciers.

Capacititeitsplanning kan worden onderverdeeld in lange termijn, middellange termijn en korte termijn. Lange termijn omvat strategische investeringen in capaciteit en locaties. Middellange termijn (zo’n 6 tot 24 maanden) richt zich op aanpassingen zoals extra shifts, overwerk, outsourcing of uitbreiding van capaciteit. Korte termijn (weken tot dagen) behandelt dagelijkse staffing en routings en de afstemming op de huidige vraag.

Het proces omvat meestal: vraagvoorspelling, bepaling van capaciteitsbehoefte, vergelijking met de aanwezige capaciteit, identificeren van knelpunten en het ontwikkelen van opties (capaciteitsuitbreiding, outsourcing, flexibele arbeid, procesoptimalisatie). Na selectie wordt het plan geïmplementeerd en continu gemonitord en bijgestuurd.

Belangrijke concepten zijn onder meer ontwerpcapaciteit versus effectieve capaciteit, benutting, capaciteitsbuffer en knelpunten. Capacititeitsplanning vindt plaats in diverse sectoren, zoals productie, logistiek, dienstverlening en IT. Het ondersteunt de afstemming tussen vraag en aanbod, beïnvloedt doorlooptijden en servicelevels. Veelvoorkomende risico’s zijn vraagvolatiliteit, langere leveringstijden en onduidelijke variabiliteit; mitigatie omvat flexibele arbeid, modulariteit van processen en alternatieve leveringskanalen. Succesvolle capaciteitsplanning maakt gebruik van data-analyse, realistische forecasting en scenario-analyses.