Capaciteitsplanning

Capaciteitsplanning is het proces waarmee een organisatie bepaalt hoeveel productiecapaciteit nodig is om aan de verwachte vraag te voldoen binnen een afgesproken tijdshorizon. Het doel is een evenwicht tussen vraag en aanbod te bereiken door menselijk kapitaal, machines, faciliteiten en werktijden op elkaar af te stemmen.

Capaciteitsplanning wordt doorgaans onderverdeeld in drie tijdshorizonten: lange termijn, middellange termijn en korte termijn. Op lange termijn gaat het om investeringen in capaciteit en de locatie van faciliteiten. Op middellange termijn gaat het om personeel, onderhoud en mogelijk uitbesteding. Op korte termijn draait het om dag- of weekroosters en dagelijkse productieaanpassingen.

Belangrijke concepten en methodes zijn vraagvoorspelling, knelpunten (bottlenecks) en capaciteitstekorten. In bedrijfssoftware wordt vaak capacity requirements planning (CRP) toegepast binnen MRP-systemen om capaciteit af te stemmen op productieplanning. Daarnaast worden benaderingen zoals de Theory of Constraints (TOC), leveling versus chasing en buffers toegepast om variabiliteit en doorlooptijden te managen.

Strategische opties omvatten flexibilisering van de productie, kruisopleiding van personeel, outsourcing of multi-sourcing en flexibele werktijden.

Uitdagingen bestaan uit vraagvolatiliteit, lange levertijden, investeringsbehoeften en coördinatie tussen meerdere locaties en leveranciers. Capaciteitsplanning is een essentieel onderdeel van operations management en ondersteunt zowel operationele als strategische besluitvorming, vaak met ondersteuning van ERP- en MES-systemen.