Calciumsulfaathemihydraat

Calciumsulfaathemihydraat is een anorganisch zout met de chemische formule CaSO4·½H2O. Het is de hemihydraatvorm van calcium­sulfaat en ontstaat door gecontroleerde verhitting (calcination) van calcium­sulfaatdihydraat (gypsum) tot ongeveer 120–180°C. Tijdens het verhitten wordt een deel van het water uit gypsum verwijderd, waardoor CaSO4·½H2O achterblijft. De omzetting kan worden weergegeven als CaSO4·2H2O → CaSO4·½H2O + 1,5 H2O.

Bij contact met water hydrateert calcium­sulfaathemihydraat weer tot calcium­sulfaatdihydraat (CaSO4·2H2O). Dit hydratieproces gaat gepaard met zetting en biedt de basis voor veel van de toepassingsgebieden van dit materiaal. Het zettingsgedrag is afhankelijk van de verhoudingen water en poeder, temperatuur en toevoegingen.

Toepassingen omvatten met name de bouw en medische/gietindustrie. Het meest bekend is plaster of Paris, een snel uithardend gipsmengsel dat bij menging met water in binding treedt tot een sterke, stijf verhardend materiaal. In de bouw wordt het gebruikt voor gipsplaten, mallen en bekistingen, terwijl in de geneeskunde en tandheelkunde gipsverbanden, modellen en spalken op basis van dit materiaal worden gemaakt. Ook in kunst en industrie wordt hemihydraat gebruikt voor gegoten voorwerpen en investeringsgietwerk in combinatie met waterige bindsels.

Eigenschappen zijn onder meer: wit tot lichtgrijs poeder, relatief zacht en makkelijk te mengen met water, en een exotherme zetting bij hydratie. Opslag vereist droge omstandigheden; vochtige opslag kan leiden tot ongewenste vochtdynamiek en vroegtijdige verzetting. Veiligheidsmaatregelen omvatten standaard stof- en oogbescherming bij hanteren.

---