Beeldverhoudingen

Beeldverhouding, ook wel aspectverhouding genoemd, is de verhouding tussen de breedte en de hoogte van een beeldkader, filmnegatief, fotografisch beeld of scherm. De verhouding beschrijft de vorm van het beeld en is onafhankelijk van de resolutie; twee beelden kunnen dezelfde verhouding hebben, maar een verschillend aantal pixels bevatten.

Veelgebruikte verhoudingen zijn: 4:3 (1,33:1), ooit standaard voor televisie en fotografie; het Academy-formaat circa 1,375:1; 16:9 (1,78:1) is de hedendaagse standaard voor HDTV en veel beeldschermen; 21:9 (ongeveer 2,33:1) wordt wel cinema-widescreen genoemd en komt voor op sommige monitoren en in filmproducties; verticale formaten zoals 9:16 en 3:4 worden veel gebruikt op smartphones en sociale media.

Cinematografie gebruikt soms anamorfische lenzen om bredere verhoudingen te produceren; projectie en uitzending kunnen verhoudingen maskeren met zogenoemde masking, of content letterboxen of pillarboxen als de verhouding verschilt van het scherm. Bij afspeelapparatuur kan inhoud worden bijgesneden of geschaald om het beeld volledig te tonen of juist de gewenste framing te behouden.

In de praktijk beïnvloedt de beeldverhouding de compositie en het verhaal: het bepaalt hoeveel ruimte er is voor achtergronden of beweging en waar de aandacht naartoe trekt. Moderne camera's en bewerkingsprogramma's ondersteunen meerdere verhoudingen, en platforms zoals televisie en streaming tonen content met verschillende standaardverhoudingen en opties voor cropping.