Afdankingen

Afdankingen is het zelfstandig naamwoord dat verwijst naar het afscheiden of loslaten van iemand of iets door het laten verlopen van een relatie of dienstverband. In de arbeidscontext duidt afdankingen op ontslagen of herstructureringen waarbij werknemers afscheid nemen van hun baan, vaak als gevolg van reorganisatie, bezuinigingen of afvloeiing. De meer technische en juridische term voor het beëindigen van een arbeidsovereenkomst is ontlagn of ontslag; afdankingen komt vooral voor in informele of zakelijke taal, zoals in media, HR-discours en bedrijfscommunicatie.

Naast de arbeidswereld kan afdanking ook slaan op het buiten gebruik stellen of wegdoen van objecten en materieel. Bijvoorbeeld het de facto uit dienst nemen van verouderde machines, voertuigen of modellen, oftewel het decommissioneren of schrappen van waardevol materiaal.

Procedureel en juridisch gezien biedt afdanking geen precieze omschrijving van de te volgen route. In een formeel kader geldt meestal de arbeidsrechtelijke route voor beëindiging van een overeenkomst, met aandacht voor opzegtermijnen, transitievergoeding en, bij collectief ontslag, de vereiste procedures bij UWV of rechtbank. Afdankingen signaleren wel de uitkomst: dat een arbeidsrelatie of een gebruiksrelatie eindigt, maar geven niet per se aan welke stap of welk wettelijk instrument is toegepast.

Etymologie: het woord is afgeleid van afdanken, met betekenissen als ontslaan, afstoten of buiten gebruik stellen. Voorbeelden: “Na de reorganisatie vonden meerdere afdankingen plaats.” “Het schip werd afgedankt en buiten dienst gesteld.”