zadelgewricht

Zadelgewricht is een type synoviaal gewricht waarin de twee articulerende oppervlakken zadelvormig zijn en elkaar in twee tegenovergestelde richtingen raken. Elk oppervlak is convex in één richting en concave in de andere, waardoor het gewricht bewegingen mogelijk maakt langs twee loodrecht op elkaar staande assen. De structuur biedt stabiliteit door een stevige kapsel en ligamentsysteem, terwijl de oppervlakken glad bedekt zijn met kraakbeen.

Het bekendste voorbeeld is het carpometacarpale gewricht van de duim, gevormd door het trapezium en het eerste middenhandsbot. Dit saddle-gewricht maakt flexie-extensie en abductie-adductie mogelijk en stelt de duim in staat tot oppositie en pinch-bewegingen door gecombineerde bewegingen. In het lichaam worden ook andere zadelgewrichten genoemd, zoals het sternoclaviculaire gewricht, dat een discus fibrocartilagineus bevat en stabiliteit biedt bij beweging van het sleutelbeen ten opzichte van het borstbeen.

Bewegingen in een zadelgewricht zijn hoofdzakelijk biaxiaal. Rotatie van de articulatie zelf is beperkt door de geometrie van de oppervlakken en de ligamentaire structuur. Functioneel stelt het zadelgewricht de betrokken ledemaat of structuur in staat om nauwkeurige, veelzijdige posities te bereiken, zoals precieze grijpoefeningen bij de hand of wijdte- en hoekveranderingen bij schouderbewegingen.

Clinische relevantie omvat vooral het duimgewricht, waar osteoarthritis en ligamentaire instabiliteit vaak voorkomen. Instabiliteit van het eerste carpometacarpale gewricht kan leiden tot pijn, verminderde kracht en functieverlies, terwijl degeneratieve veranderingen bijdragen aan basale handpijn en beperkingen in fijne motoriek.