waarheden

Waarheden is de meervoudsvorm van waarheid en verwijst in het Nederlands naar uitspraken, beweringen of opvattingen die als juist gelden of overeenkomen met de realiteit. Het begrip wordt in uiteenlopende contexten gebruikt, van alledaagse communicatie tot wetenschap, recht en politiek.

In de filosofie zijn verschillende theorieën ontwikkeld over wat waarheid is. De correspondentie theorie houdt dat een uitspraak waar is wanneer die overeenkomt met feiten of de werkelijkheid. De coherentie theorie ziet waarheid als consistentie binnen een systeem van opvattingen. De pragmatische theorie legt de nadruk op de bruikbaarheid of het nut van een bewering als maatstaf voor waarheid.

Onder epistemologie onderzoekt men hoe waarheden worden vastgesteld en bevestigd. Het vereist vaak bewijs, observatie en redelijke justificatie. In de moderne wetenschap is verificatie en falsifieerbaarheid cruciaal, maar absolute zekerheid wordt zelden beoogd.

In media en publieke discussie streven men naar waarheidsvinding; methoden zoals empirisch onderzoek, peer review, fact-checking en open debat dienen om misinformatie tegen te gaan en betrouwbaarheid te vergroten.

In verschillende tradities en talen bestaan uiteenlopende opvattingen over waarheid. In de hedendaagse maatschappij spelen thema’s als post-truth en fact-checking een belangrijke rol bij hoe waarheden worden gevormd en geverifieerd.