volwassenheidsmodellen

Volwassenheidsmodellen zijn raamwerken waarmee organisaties de volwassenheid van hun processen en governance kunnen meten en verbeteren. Ze beschrijven een reeks opeenvolgende niveaus van bekwaamheid en brengen vereiste praktijken, beleid en controles in kaart. Door middel van beoordelingen kunnen organisaties hun huidige toestand vaststellen, een doelniveau formuleren en een route naar verbetering uitzetten.

Een typisch model onderscheidt niveaus die van laag naar hoog oplopen, vaak met vijf fasen: Initieel, Beheerst, Gedefinieerd, Kwantitatief Beheerst en Optimaliseren. Elk niveau heeft specifieke procesgebieden of capabilities waaraan voldaan moet worden. Beoordelingen vergelijken de werkelijke praktijken met de model-eisen en leveren een gap-analyse en een verbeterplan.

Veel gebruikte voorbeelden zijn het Capability Maturity Model Integration (CMMI), het COBIT-maturitymodel voor IT governance, en ITIL- en ISO/IEC 33004-gerelateerde modellen. Daarnaast bestaan er sector- en domeinspecifieke modellen, bijvoorbeeld voor softwareontwikkeling, cyber- en information security, en operationele excellence.

Voordelen van volwassenheidsmodellen zijn meer structuur, betere vergelijkbaarheid tussen organisaties en een duidelijke route voor procesverbetering. Nadelen kunnen bestaan uit kosten, mogelijk rigide implementaties en de kans dat men te veel op het model gericht raakt in plaats van op daadwerkelijk gewenste uitkomsten.

Kritiek richt zich op de beperkte relatie tussen gemeten volwassenheid en bedrijfsresultaten, en op de dynamiek van snelle technologische veranderingen. Desondanks blijven volwassenheidsmodellen een nuttig hulpmiddel voor benchmarking, lange termijn planning en governance-sturing wanneer ze flexibel worden toegepast en aansluiten bij organisatiedoelen.