vluchteling

Vluchteling is een persoon die buiten zijn land van nationaliteit of gebruikelijk verblijf is en een gegronde vrees voor vervolging heeft vanwege ras, godsdienst, nationaliteit, behoren tot een bepaalde sociale groep of politieke overtuiging, en die om die reden de bescherming van zijn of haar land niet kan of wil genieten. Deze definitie is vastgelegd in het Verdrag betreffende de status van vluchtelingen uit 1951 en het Protocol uit 1967, en vormt de basis van het internationale beschermingsregime. Een kernprincipe is non-refoulement: vluchtelingen mogen niet worden teruggestuurd naar een land waar hun leven of vrijheid gevaar loopt.

Een vluchteling verschilt van een asielzoeker, die een verzoek om bescherming indient en nog geen status heeft. Na een beoordeling kan de status van vluchteling worden toegekend, met bijbehorende rechten en verplichtingen in het land van toevlucht. Vluchtelingen hebben doorgaans recht op bescherming tegen uitzetting, toegang tot basisvoorzieningen zoals onderdak, gezondheidszorg en onderwijs, en soms arbeidsmogelijkheden. De duur en vorm van bescherming variëren per land. Durable solutions bestaan uit lokale integratie, vrijwillige terugkeer naar het land van herkomst onder veilige omstandigheden, of hervestiging naar een derde land.

Internationaal handelen en opvang worden ondersteund door organisaties als UNHCR en IOM. Wereldwijd wonen er miljoenen vluchtelingen; de grootste aantallen komen in buurlanden van conflicten en andere crisisgebieden.

In regio’s met asielbeleid, zoals de EU en Nederland, vallen bescherming en procedures onder internationale verdragen en nationale wetgeving, bedoeld om veilige en humane behandeling te waarborgen.