verantwoordingsdocument

Verantwoording is de verplichting om uitleg en verantwoording af te leggen voor het gevoerde beleid, de genomen beslissingen en de aangewende middelen aan de relevante stakeholders. Het begrip strekt zich uit over verschillende domeinen zoals de publieke sector, bedrijfsleven en non-profitorganisaties. In de publieke sector verwijst verantwoording vaak naar de beantwoording van politieke en bestuurlijke keuzes aan het parlement en aan burgers. Leden van de regering leggen verantwoording af middels beleidsrapportages, begrotingen en evaluaties, en door middel van parlementaire vragen en Kamerdebatten. In de bedrijfswereld en bij non-profitorganisaties geldt verantwoording als basis voor governance en maatschappelijk verantwoord ondernemen: de organisatie legt uit hoe middelen zijn ingezet, welke resultaten zijn behaald en welke risico's zijn beheerd.

Verschillende instrumenten dienen als verantwoording: jaarverslagen en jaarrekeningen geven financiële en beleidsmatige resultaten weer; evaluaties en audits controleren de doeltreffendheid en integriteit van processen; intern en extern toezicht dragen zorg voor checks and balances; en duurzaamheidsrapportages of maatschappelijke verantwoording geven inzicht in niet-financiële prestaties. Transparantie, nauwkeurigheid, tijdigheid en relevantie zijn kernwaarden van verantwoording. In de praktijk kan verantwoording leiden tot bijsturing van beleid, beleidsreacties of herallocatie van middelen.

Hoewel verantwoording een essentieel instrument is voor legitimiteit en vertrouwen, kan de uitvoering tot problemen leiden als rapportage oppervlakkig is, de juiste data ontbreken of de resultaten misleidend worden gepresenteerd. Doel is een heldere, consequente en verifieerbare uitleg van wat is gedaan, waarom, en met welke effecten.