veiligheidslaag

Veiligheidslaag is een term uit risicomanagement en verwijst naar een afzonderlijk niveau van bescherming dat bedoeld is om schade te voorkomen of de gevolgen van een gevaarlijk voorval te verkleinen. Het vormt een onderdeel van een defense-in-depth benadering, waarbij meerdere lagen samenwerken zodat bij uitval van één laag toch bescherming aanwezig is.

Veiligheidslagen kunnen fysiek, technisch, procedureel of organisatorisch van aard zijn. Voorbeelden van fysieke lagen zijn hekken, beveiligingsomheiningen, machineafschermingen en noodzaps. Technische lagen bestaan uit veiligheidsafschakelingen, redundante sensoren, automatische uitschakelingssystemen, drukventielen en back-upstroomsystemen. Procedurele en organisatorische lagen omvatten risk assessments, werkvergunningen, onderhoudsplannen, training en duidelijke bedrijfsvoeringsprocedures.

In processen en automatisering worden veiligheidslagen vaak gepositioneerd als onafhankelijke beschermingslagen (IPLs) die onafhankelijk van andere systemen functioneren en wier betrouwbaarheid kan worden aangenomen. Het doel is een meetbare risicoreductie, soms uitgedrukt in benodigde veiligheidsniveaus of Safety Integrity Levels (SIL) volgens normen zoals IEC 61508 en verwante normen.

Voordelen van meerdere veiligheidslagen zijn onder meer betere veerkracht, minder kans op ongewenste gebeurtenissen en naleving van wettelijke vereisten. Nadelen kunnen hogere kosten en complexiteit betekenen, en er moet aandacht zijn voor onderhoud, testen en menselijke factoren om de lagen effectief te houden. Een goede implementatie vereist systematische risicoanalyse en regelmatige evaluatie van elke laag.