veiligheidsengineering

Veiligheidsengineering is een interdisciplinaire benadering die zich richt op het voorkomen of beperken van schade aan mensen, milieu en eigendommen door het toepassen van technische en organisatorische principes in het ontwerp, de productie en het beheer van systemen, producten en processen. De discipline bestrijkt veiligheidsaspecten in onder meer arbeidsomstandigheden (occupational safety), procesveiligheid, productveiligheid en soms cybersecurity in relatie tot veiligheid.

Kernactiviteiten omvatten hazard identificatie en risicobeoordeling, ontwerp van veilige systemen, en de implementatie van maatregelen die risico’s op een aanvaardbaar niveau brengen (ALARP). Veelgebruikte methoden zijn hazard analyses zoals HAZOP (hazard and operability study), FMEA/FMECA, fault tree analysis (FTA) en bow-tie diagrams, evenals analyse van lagen bescherming (LOPA) en inherent veilig ontwerp.

Veiligheidsengineering beslaat de hele levenscyclus: van concept en ontwerp tot aankoop, constructie, commissioning, operatie, onderhoud en sloop. Het vereist een veiligheidsmanagementsysteem, integratie met kwaliteit en milieu, en samenwerking tussen ontwerpers, operators en management. Kernprincipes zijn fail-safety, redundantie en gerichte procedures voor stilleggen bij risico’s.

Standards en frameworks omvatten ISO 45001 voor arboweiligheid, ISO 12100 voor machineveiligheid, ISO 13849-1 en IEC 62061 voor functionele veiligheid, en IEC 61508/61511 voor functionele veiligheid van systemen. In procesindustrie zijn ook normen zoals IEC 61511 relevant. Veiligheidsengineering streeft naar effectieve risicobeheersing, naleving en continue verbetering.