vazodilatördür

Vazodilatördür ifadesi Türkçe’de bir öznenin vasodilatör özelliğine sahip olduğunu belirten çekim formudur. Farmakoloji ve tıpta, vasodilatör olarak adlandırılan maddeler damar duvarlarındaki düz kasları gevşeterek damarların çapını genişletir ve kan akışını artırır ya da kan basıncını düşürür.

Vazodilatasyonun temel mekanizmalarından bazıları şunlardır: nitrik oksit (NO) yoluyla guanililat siklazın aktive edilmesi ve cGMP üzerinden kas gevşemesi; prostasiklin (PGI2) yoluyla cAMP artışı ile gevşeme; kalsiyum kanal blokörleri ve bazı diğer iyon kanal etkileriyle hücre içi kalsiyum concentrationsunun düşmesi. Ayrıca bazı ajanlar potasyum kanallarını açarak hücre membranı potansiyelini değiştirir ve gevşemeyi destekler.

Kullanım alanları arasında hipertansiyon tedavisi, angina pektorisinin semptomlarının kontrolü, kalp yetmezliği tedavisinde yardımcı rol, pulmoner hipertansiyon ve erektil disfonksiyonun tedavisinde kullanılan ilaçlar bulunur. Özellikle nitratlar, betablokerlerle birlikte veya ACE2/ARB gruplarıyla bazı durumlarda vazodilatör etkilerini gösterebilir; PDE5 inhibitörleri de kan akışını artırır ve bu kapsamda vazodilatör etkisi sağlar.

Yan etkiler ve riskler arasında hipotansiyon, baş ağrısı, kızarma ve ödem sayılabilir. Nitratlar ile PDE-5 inhibitörlerinin birlikte kullanımı ciddi kan basıncı düşüşüne yol açabileceğinden dikkat gerektirir. Ilaç etkileşimleri ve hasta özellikleri (yaş, böbrek/karaciğer fonksiyonları) tedavi planında önem taşır.

Terminolojiye ilişkin kısa not: “vazodilatördür” ifadesi, bir maddenin vazodilatör özelliğine sahip olduğunu gösteren dilbilgisi yapısıdır ve bilimsel metinlerde bu özelliğin belirtilmesinde kullanılır.