ilaçlar

Ilaçlar, hastalıkların tedavisi, belirtilerin hafifletilmesi, hastalıkların önlenmesi veya tanı süreçlerinin desteklenmesi amacıyla kullanılan kimyasal veya biyolojik veya bitkisel kökenli maddeler ile bu maddelerin formlarını kapsayan ürünlerdir. Etken madde (aktif maddesi) bu etkileri gösterir; ilaçlar genelde tıptaki farklı amaçlara uygun olarak düzenlenir ve çeşitli formülasyonlarda sunulur.

Kaynağına ve kullanım amacıyla ilaçlar kimyasal ilaçlar, biyolojik ilaçlar ve biyobenzerler olarak sınıflandırılabilir. Kullanım şekline göre ise reçeteli (doktor reçetesiyle kullanılan) ilaçlar ve reçetesiz ilaçlar (OTC) olarak ayrılır. Formlarına göre tablet, kapsül, şurup, enjeksiyon, krem ve inhaler gibi çeşitli formüller bulunur.

İlaçlar, güvenli ve etkili olmaları için kalite, güvenlik ve etkinlik standartlarını karşılamalıdır. Türkiye'de ilaçlar; araştırma ve geliştirme aşamasından pazara sürülene kadar klinik deneyler Faz I-III, kalite kontrolleri ve regülasyon süreçlerinden geçer. Üretim ve tedarik süreçleri GMP ilkelerine göre uygulanır. Onay ve denetim; Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu (TİTCK) veya ilgili kurumlar tarafından yürütülür.

Kullanım güvenliği açısından her ilaç için uygun doz, kullanım süresi ve saklama koşulları önemlidir. Yan etkiler, ilaç etkileşimleri ve alerjik reaksiyonlar olabileceğinden sağlık profesyonelinin tavsiyesi ve reçeteye uyum gerekir. Yanlış kullanımlar, doz aşımı veya yanlış depolama riskleri doğurabilir. Saklama koşulları çocukların erişemeyeceği yerde, serin ve kuru bir ortamda yapılmalı, son kullanma tarihi düzenli olarak kontrol edilmelidir.

İlaçlar, halk sağlığı için kritik önem taşır; güvenli erişim, uygun maliyet ve tedarik güvenliği, ulusal sağlık politikalarının odak noktalarındandır.