maliyet

Maliyet, bir malın veya hizmetin üretilmesi veya sunulması için işletmenin katlandığı parasal değeri ifade eden temel bir kavramdır. Malzeme giderleri, işçilik giderleri ve üretimle ilişkili genel giderler, maliyetin temel bileşenlerini oluşturur. Maliyet, yalnızca gerçekleşen giderleri değil, kaynak kullanımının değerli karşılığını da kapsar ve fiyatlandırma ile karlılık analizlerinde kritik bir rol oynar.

Maliyet türleri arasında sabit maliyetler ile değişken maliyetler bulunur. Sabit maliyetler üretim hacmi değişse de toplam olarak sabit kalan giderlerdir (örneğin kira, bazı idari giderler). Değişken maliyetler ise üretim hacmiyle doğru orantılı olarak değişir (hammadde, bazı işçilik giderleri). Ayrıca doğrudan maliyetler üretimle doğrudan ilişkilendirilebilen giderlerken, dolaylı maliyetler ürün başına net olarak izlenemeyen genel giderlerdir. Gider terimi genelde muhasebe kaydında kullanılan daha genel bir kavramdır; maliyet ise ürün ya da hizmet maliyetiyle ilişkilendirilir.

Maliyet davranışı, maliyet fonksiyonuyla ifade edilir: Toplam maliyet TC = Sabit maliyet FC + Değişken maliyet VC × Üretim hacmi Q. Birim maliyet, TC / Q olarak hesaplanır; marjinal maliyet ise üretimde bir birim artış için toplam maliyetin değişimidir. Maliyet analizleri, karlılık, fiyat belirleme ve üretim kararları için temel girdidir.

İşletmeler maliyetleri izler ve analiz eder; maliyetleri düşürmede verimliliğe odaklanır. Maliyet muhasebesi, ürün maliyetlerinin hesaplanması, maliyet unsur kalemlerinin takibi ve bütçe hedeflerinin oluşturulması süreçlerinde kullanılır; yatırım kararları ve üretim kapasitesi planlaması için de önemli bilgiler sağlar.