uitstervingsrisicos

Uitstervingsrisico, of risico op uitsterven, verwijst naar de kans dat een soort op termijn volledig verdwijnt uit alle populaties en habitats. Het concept is essentieel in biodiversiteitsbescherming en wordt gebruikt om prioriteiten te stellen voor onderzoek, bescherming en beleid. Uitstervingsrisico ontstaat meestal door een combinatie van druk op populaties, zoals verlies en versnippering van habitat, overexploitatie, invasieve soorten, vervuiling, ziekte en klimaatverandering, waardoor aantallen afnemen en genetische diversiteit onder druk komt te staan.

Internationaal worden uitstervingsrisico’s vaak beoordeeld volgens de IUCN Red List of Threatened Species. De lijst kent categorieën zoals Extinct (uitgestorven), Extinct in the Wild, Kritisch Bedreigd, Bedreigd, Kwetsbaar, Bijna Bedreigd, Niet Bedreigd en Informatie ontoereikend. Criteria betreffen onder meer populatieomvang en -trend, verspreidingsgebied en ernst van domino-effecten. Een combinatie van data bepaalt de classificatie.

Belangrijke drijvers achter hoge uitstervingsrisico’s zijn versnippering van leefgebieden, snelle habitatverandering, overexploitatie (jacht, visserij), invasieve competatieve of predatorische soorten, vervuiling en ziekte. Klimaatverandering kan processen versnellen en nieuwe bedreigingen introduceren, terwijl kleine, geografisch beperkte populaties kwetsbaar zijn voor toevallige gebeurtenissen en genetische inbreuk.

Conservatie-inspanningen richten zich op het verminderen van bedreigingen en het vergroten van populatiekansen, via habitatbescherming, herstel en verbindingscorridors, wet- en regelgeving tegen stroperij, populatiebehoud en beheer in zowel ex situ als in situ systemen, en mogelijk herintroductie. Regelmatige evaluatie en monitoring zijn nodig om tijdig risicoveranderingen te kunnen signaleren en prioriteiten bij te stellen.

---