tijdbepalend

Tijdbepalend is een bijvoeglijk naamwoord in het Nederlands dat aangeeft dat iets de tijd bepaalt of sterk afhankelijk is van tijd. Het wordt gebruikt om factoren, omstandigheden of processen aan te duiden waarvan de timing, duur of volgorde bepalend is voor het gewenste resultaat. Bijvoeglijk gebruikte termen verwijzen vaak naar urgentie of planbaarheid.

De term is samengesteld uit tijd en bepaling, met de uitgang -end die een voortdurende aard aanduidt. In sommige contexten verschijnt ook de variant tijdsbepalend; beide vormen worden begrepen als tijdgebonden of tijdkritisch. De notie houdt een focus op wanneer iets gebeurt en hoe lang iets duurt, in tegenstelling tot wat er allemaal gebeurt.

Toepassingsgebieden zijn onder meer:

In projectmanagement verwijst men naar tijdbepalende factoren die de totale duur en het schema van een project bepalen, zoals levertermijnen, afhankelijkheden tussen taken en beschikbaarheid van middelen. In wet- en regelgeving kunnen tijdbepalende termijnen deadlines zijn waarna verplichtingen vervallen of botsen met sancties. In wetenschap en techniek kan een tijdbepalende stap of eigenschap de uitkomst sterk beïnvloeden vanwege de timing van een proces. In informatietechnologie kan latency of responstijd een tijdbepalende factor zijn die de gebruikerservaring bepaalt.

Zie ook termen als tijd, termijn, tijdslimiet en kritisch pad. Tijdbepalend handelen wordt vaak geanalyseerd bij planning en optimalisatie om inefficiënties op basis van tijd te verminderen.