stofwisselingsmyopathieën

Stofwisseling, of metabolisme, is het geheel van chemische reacties in levende cellen die energie leveren, biomoleculen opbouwen en afbraakproducten verwerken. Het omvat twee hoofdcategorieën: katabolisme, de afbraak van moleculen met vrijmaking van energie; en anabolisme, de opbouw van moleculen uit kleinere onderdelen waarbij energie wordt verbruikt. Deze systemen zijn met elkaar verweven en vormen de basis van cel- en weefselfunctie.

Tijdens cellulaire ademhaling wordt glucose afgebroken via glycolyse in het cytoplasma, gevolgd door de citroenzuurcyclus en de oxidatieve fosforylering in mitochondriën. Dit genereert ATP, de primaire energiedrager, en reducerende equivalenten zoals NADH. In afwezigheid van zuurstof kan glycolyse lactaat produceren. Daarnaast vindt koolhydraat-, vet- en eiwitstofwisseling plaats, waarbij respectievelijk glucose, vetzuren en aminozuren als brandstof kunnen dienen of als bouwstenen.

Regulatie vindt plaats op enzymatisch niveau en via hormonen zoals insuline, glucagon, adrenaline en thyroxine. De stofwisseling varieert tussen individuen en door factoren als leeftijd, geslacht, schildklierwerking, lichaamsgewicht en fysieke activiteit. Basale stofwisseling (BMR) geeft de energiebehoefte in rust weer; totale energieverbruik omvat rust, fysieke activiteit en de thermische effecten van de voeding.

Onregelmatigheden in de stofwisseling kunnen leiden tot aandoeningen zoals diabetes mellitus, hypothyreoïdie en erfelijke metabole stoornissen. Metabolisme is essentieel voor homeostase, groei en het vermogen om te reageren op omgevingsveranderingen. Wetenschappelijke inzichten in stofwisseling ondersteunen diëten, medicijnontwikkeling en ziektebeheer.