spraaksnelheid

Spraaksnelheid, of gesproken tempo, is de snelheid waarmee gesproken taal wordt geproduceerd. In onderzoek en technologische toepassingen wordt spraaksnelheid meestal uitgedrukt in woorden per minuut (WPM) of in lettergrepen per seconde. Daarnaast speelt de perceptie van tempo door luisteraars een rol: dezelfde zin kan voor de ene luisteraar sneller klinken dan voor de andere, afhankelijk van pauzes en intonatie.

Beschrijvingen van spraaksnelheid laten een brede variatie zien. In normaal Nederlands spreken velen tussen ongeveer 100 en 180 woorden per minuut, afhankelijk van context zoals informele conversatie, presentaties of nieuwslezing. Voor duidelijke communicatie, bijvoorbeeld bij ondertiteling, spraakherkenning of het inspreken van teksten, wordt vaak gekozen voor wat langzamer tempo om de verstaanbaarheid te vergroten.

Factoren die spraaksnelheid beïnvloeden, zijn onder meer onderwerpcomplexiteit, taalspreiding, en individuele kenmerken zoals leeftijd, moedertaal en spreeksnelheid. Pauzes, articulatie en prosodie kunnen de werkelijk ervaren snelheid sterk beïnvloeden; een hoge tempo met duidelijke articulatie kan even verstaanbaar zijn als een langzamer tempo met minder duidelijke articulatie.

Toepassingen: spraaksnelheid is relevant voor taalonderzoek, spraaksynthese, transcriptie, ondertiteling en taalonderwijs. Bij spraaksynthese bepaalt de gekozen snelheid hoe natuurlijk en verstaanbaar de stem klinkt. In automatische ondertiteling en dubbing wordt tempo vaak aangepast aan de gewenste kijk- of luisterervaring.