skeletspierstelsel

Skeletspierstelsel is het deel van het bewegingsapparaat dat bestaat uit skeletspieren die met botten zijn verbonden via pezen. Deze spieren zorgen voor vrijwillige beweging, dragen bij aan de houding, stabiliseren gewrichten en leveren warmte door contracties. Samen met het zenuwstelsel regelt het de snelheid, kracht en coördinatie van bewegingen.

Anatomisch bestaan skeletspieren uit spiervezels die in bundels (fascikels) zijn gegroepeerd en omgeven door bindweefselvliezen: epimysium rondom de spier, perimysium rondom fascikels en endomysium rondom elke vezel. Spiervezels bevatten talloze myofibrillen met sarcomeren, waarin actine- en myosinemoleculen samenwerken tijdens contractie. Pezen verbinden spieren met botten.

Contractie wordt aangestuurd door motorische neuronen uit het centrale zenuwstelsel via de neuromusculaire junctie. Een actiepotentiaal stimuleert de afgifte van acetylcholine, wat de spiervezel depolariseert. Calcium vrijgegeven uit het sarcoplasmatisch reticulum laat de cross-bridges tussen actine en myosine glijden, waardoor de spier korter wordt. Relaxatie volgt na verwijdering van Ca2+ en terugkeer van ATP-energie.

Spierweefsel verbruikt energie uit aerobe en anaerobe routes. Type I vezels zijn traag en rijk aan mitochondriën, geschikt voor lange, voortdurende inspanning. Type II vezels zijn sneller en krachtiger, met meer glycolytische capaciteit. Training kan spierhypertrofie en meer mitochondriën en bloedvaten veroorzaken; bij veroudering treedt sarcopenie op.

Gezondheid en aandoeningen: letsels aan spieren en pezen zijn veelvoorkomend; erfelijke spierziekten zoals dystrofieën beïnvloeden structurele proteïnen. Spierregeneratie gebeurt deels door satellietcellen; dit vermogen is beperkt, waardoor herstel lange tijd kan duren.