spierhypertrofie

Spierhypertrofie is de toename van spiermassa en -omvang door aanhoudende, regelmatige belasting. Bij gezonde personen ontstaat hypertrofie vooral door krachttraining en voldoende eiwitinname; een negatieve energiebalans kan de toename beperken. Hypertrofie kan snel of geleidelijk optreden en varieert per spiergroep en individu.

De belangrijkste mechanismen zijn vergroting van contractiele componenten in spiervezels (myofibrillaire hypertrofie), toegenomen sarcoplasmatische ruimte en verhoogde eiwitsynthese. Mechanische spanning, metabole stress en spierschade activeren signaalroutes zoals mTOR die eiwitsynthese stimuleren en satellietcellen aantrekken voor vezelvergroting.

Oefening en voeding spelen een centrale rol. Oefening: progressieve weerstandstraining met een trainingsfrequentie van ongeveer 3–5 keer per week, doorgaans 3–5 sets per oefening en 6–12 herhalingen per set, met geleidelijke belastingtoename. Rust en herstel zijn essentieel. Voeding: voldoende eiwit (ongeveer 1,6–2,2 g/kg/dag) en vaak een lichte calorische surplus om spiergroei te ondersteunen; voedingsmomenten zijn minder kritisch dan de totale dagelijkse inname. Een gebalanceerd dieet levert micronutriënten en voldoende energie.

Klinische context: fysiologische hypertrofie ontstaat door training, terwijl pathologische hypertrofie het gevolg kan zijn van aandoeningen zoals endocriene disbalans of neuromusculaire ziekten. Pseudohypertrofie verschijnt bij sommige aandoeningen als vet- en bindweefseltoename, terwijl spierfunctie vaak afneemt.

Diagnostiek en behandeling richten zich op monitoring van progressie en, bij pathologie, behandeling van de onderliggende oorzaak; bij fysiologische hypertrofie bestaat de aanpak uit een trainingsprogramma en dieetoptimalisatie, met aandacht voor overbelasting en blessures.