schoolachtige

Schoolachtige is een Nederlands bijvoeglijk naamwoord dat verwijst naar zaken die doen denken aan een school of kenmerken van een school vertonen. Het kan gebruikt worden voor gebouwen, ruimtes, sfeer, routines of organisatorische kenmerken die typisch als “school-achtig” worden beschouwd.

De samenstelling komt van het zelfstandig naamwoord school en het achtervoegsel -achtig, waarmee het betekenis “gelijk aan” of “kenmerkend voor” aangeeft. In gewone zin wordt de vorm schoolachtig vaak aangepast aan grammaticale context: vóór een zelfstandig naamwoord in het enkelvoud meestal als schoolachtige sfeer, de schoolachtige structuur, en bij het meervoud of na bepaalde lidwoorden als de schoolachtige sfeer of een schoolachtige gangen. In predicatieve positie (na een koppelwerkwoord) kan ook schoolachtig gebruikt worden, al komt de attributieve vorm vaker voor.

Gebruik en nuance: schoolachtig is vooral descriptief en informeel van toon. Het verwijst naar een omgeving die doet denken aan een school, maar kan zowel neutraal als kritisch of ironisch bedoeld zijn, afhankelijk van context en bedoeling van de spreker of schrijver. In journalistiek, sociaal-wetenschappelijk of literaire teksten kan het toegepast worden om bureaucratische, gestructureerde of vormelijke aspecten aan te wijzen die men associeert met schoolomgangsvormen of schoolontwerpen.

Enkele voorbeelden: “Het gebouw heeft een schoolachtige uitstraling.” “De lange gangen en de klaslokalen creëren een schoolachtige sfeer.” “De voorgestelde procedures leken op een schoolachtige bureaucratie.” Synoniemen zijn onder meer schoolgerelateerd of scholair-georiënteerd, maar schoolachtig behoudt een bredere metafoor dan strikt academisch.