schermformaten

Schermformaten verwijzen naar de beeldverhoudingen die gebruikt worden voor displays zoals televisies, computermonitoren en mobiele schermen. Een schermformaat beschrijft de verhouding tussen de breedte en de hoogte van het beeld, meestal uitgedrukt als een ratio zoals 16:9 of 4:3. De beeldverhouding bepaalt hoe breed en hoog een beeld verschijnt en beïnvloedt hoe content wordt weergegeven, gecropt of letterboxed.

Historisch gezien gebruikten CRT-schermen vaak 4:3. Met de opkomst van HDTV werd 16:9 de algemene standaard voor televisie en video. Voor pc- en laptopmonitoren blijft 16:9 dominant, terwijl 16:10 nog voorkomt bij sommige apparaten. In film- en videoproductie bestaan bredere verhoudingen zoals 1,85:1 en 2,39:1; 21:9 wordt tevens toegepast bij ultrabrede monitoren en bioscoopachtige kijkervaringen.

Veelvoorkomende schermformaten zijn onder andere 4:3, 16:9, 16:10 en 21:9. Daarnaast zijn verticale verhoudingen zoals 9:16 populair voor mobiele video's en sociale platforms.

Effecten op content: content geproduceerd in een andere beeldverhouding kan leiden tot letterboxing (zwarte balken boven en onder), pillarboxing (zijkanten) of cropping. Bij films en games kan de beeldinhoud soms worden bijgesneden om op een scherm met een andere verhouding te passen, wat invloed heeft op compositionele keuzes en beeldkwaliteit.

Voor ontwerpers en producenten is de keuze van een schermformaat bepalend voor de kijkervaring, contentproductie en distributie. Content kan geconverteerd worden naar een ander formaat, maar dit kan kwaliteits- en compositionele gevolgen hebben. Doorgaans wordt 16:9 gekozen vanwege breedgedragen compatibiliteit met televisies, streamingdiensten en games.