rugvorming

Rugvorming is een geologisch proces waarbij langgerekte, verhoogde reliëfkenmerken ontstaan of versterkt worden door opheffing van de aardkorst, breukvorming en soms vulkanisme. Erosie en sedimentatie spelen daarbij een belangrijke rol bij de uiteindelijke vorm van het reliëf.

In oceanische gebieden vindt rugvorming vooral plaats langs mid-oceanische ruggen, waar platen uit elkaar bewegen bij divergente grenzen. Magma uit de mantel stijgt op en stolt tot nieuw zeewater, waardoor een lang onderzees ruggenlandschap ontstaat. De topografie wordt vaak zichtbaar gemaakt door batymetrie en seismische onderzoeken.

Op het continent ontstaan ruggen in zones waar de korst wordt opgetild en vervormt door plooiing en breuken bij subductie en continentale botsingen. Langgerekte bergkammen en randachtige reliëfaccenten steken uit het omliggende terrein. Het reliëf wordt verder gevormd door erosie: harder gesteente blijft achter als kammen, terwijl zachter gesteente wegslijt, waardoor ruggen in het landschap zichtbaar blijven.

Rugvorming beïnvloedt drainage, habitatpatronen en landschapsontwikkeling en is relevant voor waterbeheer, landschapsonderzoek en aardwetenschappelijk onderzoek. Moderne technieken zoals topografische kaarten, satellietmetingen, seismische onderzoeken en radiometrische datering worden gebruikt om rugvorming te bestuderen en de timing van opheffing en vulkanisme vast te stellen.