rivierbeheer

Rivierbeheer is het vakgebied dat zich bezighoudt met het beheer en de ontwikkeling van rivierstelsels en hun omgeving. Doel is een samenhangende oplossing voor veiligheid, waterkwaliteit, ecologie en ruimtelijke planning. Het omvat hydrologische sturing, rivierbed- en oeverbeheer, sedimentbalans, vis- en natuurbeheer, en de ontwikkeling van recreatieve kansen langs rivieren, rekening houdend met toekomstige vraag en klimaatverandering.

Het beheer vindt plaats binnen een geïntegreerde benadering op regionaal tot nationaal niveau. In Nederland spelen waterschappen een centrale rol, naast Rijkswaterstaat, provincies en gemeenten. Instrumenten omvatten dijken en keringen, sluizen en stuwen, waterpeilbesluiten, rivierherinrichting, sedimentatie en retentiegebieden, en natuurinclusieve maatregelen zoals hermeandering en vispassages.

De kernobjective is veiligheid tegen overstromingen, betrouwbare zoetwatervoorziening en behoud of verbetering van ecologische kwaliteit en biodiversiteit. Klimaatverandering vraagt om meer flexibiliteit: hogere dijken, meer ruimte voor rivier in uiterwaarden, en maatregelen voor droogtebestendigheid. Daarnaast wordt ingezet op herstel van morfologie, migratie van vissen en betere verbindingen tussen leefgebieden.

Rivierbeheer valt onder Europese en nationale kaders, waaronder de Water Framework Directive en Integraal Waterbeheer. RBMP's (of rivierbekkenplannen) vormen de planningsbasis. Belanghebbenden – waterschap, overheden, landbouw, bedrijfsleven, bewoners en natuurorganisaties – worden betrokken bij planvorming en uitvoering. Uitdagingen zijn verouderde infrastructuur, toenemende neerslagpatronen, sedimentbeheer en het afwegen van veiligheid tegen natuurdoelen.