richtingonafhankelijke

Richtingonafhankelijk is een term die in het Nederlands wordt gebruikt om aan te geven dat een eigenschap, meting of verschijnsel niet afhankelijk is van de richting waarin het wordt bekeken of gemeten. In de wiskunde en de natuurwetenschappen wordt dit vaak opgevat als invariantie onder transformaties die de richting veranderen, zoals spiegeling, omkering of rotatie.

In de praktijk betekent richtingonafhankelijkheid dat een waarde hetzelfde blijft wanneer de oriëntatie van het systeem verandert. Een voorbeeld uit de fysica is massa of temperatuur: deze grootheden veranderen niet wanneer je de richting wijzigt. Ook de grootte van een vector, zoals de snelheid (de snelheid als scalar), is richtingonafhankelijk, terwijl de richting van de snelheid wel kan veranderen. In de elektrische en moleculaire interacties spreken we soms van isotropie: eigenschappen die in alle richtingen gelijk zijn.

In de wiskunde en informatica komt richtingonafhankelijkheid terug bij zaken als invariantie onder rotaties of spiegelingen. Bijvoorbeeld in beeldverwerking en patroonherkenning worden soms kenmerken gebruikt die onafhankelijk zijn van de oriëntatie van het object, zoals de magnitudes van gradienten of rotatie-invariante kenmerken.

Let op dat richtingonafhankelijk niet per definitie alle aspecten van een systeem beschrijft; sommige signalen of grootheden zijn wel afhankelijk van richting, terwijl andere onderdelen van hetzelfde systeem directionele informatie kunnen bevatten. De term wordt daarom vaak in samenhang gebruikt met andere soorten invariantie, zoals rotatie-invariantie of isotropie, afhankelijk van de context.