publicatieintensieve

Publicatieintensieve is een term die verwijst naar een onderzoeksomgeving, beleid of loopbaanpad waarin de primaire beoordelingscriteria voor onderzoekers de hoeveelheid publicaties en de hiermee geïnduceerde impact zijn. In zo’n cultuur staat pressie om voortdurend te publiceren centraal, vaak gekoppeld aan selectie in staffing, salarissen, toelagen en loopbaanstappen.

In publicatieintensieve systemen worden metrics zoals aantal publicaties per jaar, publicatiekwaliteit, en citaties belangrijke beslissingsinstrumenten. Dit kan voortkomen uit prestatiebeoordelingen, projectfinanciering en benchmarking tussen instellingen. Het fenomeen komt vooral voor in veeleisende vakgebieden waar snelle verspreiding van onderzoeksresultaten gewenst is, maar kan ook het gevolg zijn van diffuse beleidskaders die publicatie-output prioriteren boven andere vormen van academische waarde.

De consequenties van publicatieintensieve culturen zijn veelzijdig. Positief kunnen ze innovatie en kennisverspreiding stimuleren en transparante verantwoordingsmechanismen bevorderen. Negatief kunnen ze leiden tot kwaliteitsvermindering door “verzamelen van publicaties” (salami-slicing), gegevensmanipulatie of hollen op het gebied van auteurschap. Doordat disciplines sterk verschillen in publicatiepraktijken kunnen ongelijkheid en biases ontstaan, bijvoorbeeld ten opzichte van minder publicatiegerichte disciplines, talen of Open Access-praktijken. Verder kan aandacht voor onderwijs, mentoring, replicatie en maatschappelijke impact op de achtergrond raken.

Beleidsaanpakken richten zich op verantwoorde metingen, zoals de principes van de DORA-declaratie, en op het gebruik van holistische evaluaties die naast publicaties ook teaching, samenwerking, replication, datamanagement en maatschappelijke toegevoegde waarde meenemen. Het doel is een evenwichtiger beoordeling die kwaliteit boven kwantiteit en discipline-afstemming stimuleert.