przyrostka

Przyrostek, w języku polskim nazywany także przyrostkiem słowotwórczym lub fleksyjnym, jest afiksem dołączanym na końcu rdzenia wyrazu. Dzięki niemu można tworzyć nowe wyrazy o zmienionym znaczeniu lub odmieniać wyraz, przekazując informacje gramatyczne. W polszczyźnie przyrostki stanowią podstawowy element morfologii i występują zarówno w funkcji słowotwórczej, jak i fleksyjnej.

Podział przyrostków obejmuje dwa zasadnicze rodzaje. Przyrostki słowotwórcze tworzą nowe wyrazy lub kategorie leksemów i często zmieniają klasę wyrazu, na przykład z rzeczownika na przymiotnik. Przyrostki fleksyjne służą do odmiany wyrazów i przekazują kategorie gramatyczne takie jak przypadek, liczba i rodzaj w rzeczownikach, a także osoba, liczba i czas w czasownikach. Niektóre przyrostki mogą pełnić obie funkcje, w zależności od kontekstu.

Przykłady typowych zastosowań. Dla funkcji słowotwórczej popularne są przyrostki diminutywne, takie jak -ek, -ka, -czka, które nadają wyrazowi znaczenie „mały” lub „zdrobnienie” (dom → domek, ryba → rybka). Przyrostek -owy tworzy przymiotniki od rzeczowników i często oznacza cechę związaną z danym przedmiotem (domowy, rowerowy). W funkcji fleksyjnej przyrostki odmieniają rzeczowniki i przymiotniki przez przypadki, liczby i, w niektórych formach, rodzaj, oraz czasowniki przez osobę i czas.

Zastosowanie przyrostków jest powszechne i kluczowe dla bogactwa polskiej fleksji i słowotwórstwa.