czasowniki

Czasowniki są częścią mowy w języku polskim i oznaczają czynności, procesy lub stany. Stanowią najważniejszą klasę fleksyjną, ponieważ odmieniane są przez osobę i liczbę w formach czasowych oraz przez inne kategorie gramatyczne. W języku polskim czasowniki mają formy bezokolicznika (np. pisać, czytać), imiesłowowe (participialne) oraz formy odmienne czasu teraźniejszego, przeszłego i przyszłego.

Morfologia czasowników obejmuje koniugację, czyli odmianę według osoby i liczby. W czasie teraźniejszym i przeszłym czasowniki łączą się z podmiotem i mogą zmieniać końcówki w zależności od osoby, liczby, a w czasie przeszłym także od rodzaju gramatycznego (męski, żeński, nijaki) i liczby. Czas przyszły tworzy się na dwa sposoby: dla czasowników dokonanych (perfective) często w formie osobowej, a dla czasowników niedokonanych (imperfective) zazwyczaj przy użyciu formy czasownika być w czasie teraźniejszym (np. będę pisać, będziesz pisać) z bezokolicznikiem, tworząc formę przyszłą złożoną.

Aspekt, czyli rozróżnienie imperfective i perfective, jest kluczowe w polskiej gramatyce. Imperfektywy opisują trwające lub powtarzające się czynności (np. pisać), podczas gdy dokonane wyrażają czynność zakończoną (np. napisać). Czasowniki mogą zyskać znaczenie dokonane przez prefiksy (np. zrobić vs. robić) lub zmiany wewnętrzne w temacie.

Czasowniki łączą się z innymi częściami mowy w zdaniu i tworzą podstawę niektórych konstrukcji modalnych, warunkowych i trybu rozkazującego. Istnieją liczne formy nieregularne i czasowniki defektywne, które nie mają pełnego zestawu odmian.