wyrazów

Wyraz (liczba mnoga: wyrazy; dopełniacz: wyrazów) to podstawowa jednostka języka, nosząca znaczenie i posiadająca określoną formę. Wyrazy łączą się w zdania, tworząc wypowiedzi, a ich forma może ulegać odmianie w zależności od funkcji gramatycznej.

W języku polskim wyrazy należą do różnych kategorii gramatycznych, przede wszystkim do rzeczownika, czasownika, przymiotnika, przysłówka, zaimka, liczebnika, przyimka, spójnika i partykuły. Każdy wyraz pełni w zdaniu określoną rolę semantyczną i syntaktyczną.

Odmiana i formy: Rzeczowniki odmieniają się przez rodzaj, liczbę i przypadki (mianownik, dopełniacz, celownik, biernik, narzędnik, miejscownik, wołacz). Czasowniki koniugują przez osoby, liczby, czasy i strony, a także mają aspekt. Przymiotniki odmieniają się zgodnie z rodzajem, liczbą i przypadkiem. Przysłówki nie odmieniają się przez przypadki ani liczby; ich funkcja to modyfikacja czasowników, przymiotników lub całych wyrażeń.

Tworzenie wyrazów i lematyzacja: Nowe wyrazy powstają poprzez fleksję, pochodne afiksowe, złożenia i zapożyczenia. W leksykografii rozróżnia się formę podstawową, czyli lemat, od odmianowych form wyrazu. Lemat służy do katalogowania słów w słownikach i korpusach językowych.

Zastosowanie: W lingwistyce i analizie językowej pojęcie wyrazu łączy się z tokenem w tekście oraz z analizą morfologiczną i syntaktyczną. Wyrazy stanowią podstawowy element analizy semantycznej i statystycznej w korpusach językowych.