pensioenstelsels

Pensioenstelsels zijn systemen die in inkomen voorzien nadat mensen stoppen met werken. Ze bestaan doorgaans uit een mix van publieke voorzieningen, beroepspensioenen en aanvullende private producten. Doel is armoede onder oudere mensen te voorkomen en een inkomen te bieden dat aansluit bij het eerdere arbeidsinkomen en bij de kosten van levensonderhoud.

In veel landen wordt een drie-pijler model gehanteerd: de eerste pijler is de publieke basispensioen die een basisinkomen garandeert; de tweede pijler betreft collectieve beroepspensioenen via werkgevers en werknemers; de derde pijler omvat individuele, vrijwillige spaargelden en lijfrentes. De combinatie en omvang van deze pijlers variëren per land en sector, maar samen vormen ze doorgaans de hoofdzaken van het beschikbare inkomen na pensionering.

Financiering gebeurt vaak via een combinatie van betaalbare en beleggingsmodellen. De eerste pijler werkt meestal volgens een pay-as-you-go-systeem, waarbij huidige premies de uitkeringen betalen; de tweede en derde pijler zijn vaak gefinancierd via premies die worden belegd en ten goede komen aan toekomstige uitkeringen. Demografische veranderingen, economische omstandigheden en beleidskeuzes beïnvloeden de houdbaarheid en de hoogte van de uitkeringen.

Beheerders en toezichthouders waarborgen betrouwbaarheid en transparantie. Pensioenfondsen beheren premies, voeren risicobeheer uit en indexeren uitkeringen waar mogelijk. Regulering en verslaggeving zorgen voor solvabiliteit, verantwoord beleggingsbeleid en goede informatievoorziening aan deelnemers.

Gezien vergrijzing en veranderende arbeidsparticipatie richten beleidsmaatregelen zich vaak op duurzamer financieren, flexibiliteit in pensioenleeftijden en betere aansluiting tussen premies, uitkeringen en prijsindexering.