overonderbelichting

Overonderbelichting is een fotografisch verschijnsel waarbij een afbeelding tegelijkertijd overbelichte hooglichten en onderbelichte schaduwen vertoont, waardoor detail in beide uitersten verloren gaat. Het ontstaat vooral bij scènes met een groot contrast of door beperkingen in het dynamisch bereik van de camera en belichting.

Oorzaken zijn onder meer: hoge contrastsituaties zoals tegenlicht of een heldere achtergrond met donkere voorgrond; een sensor met beperkt dynamisch bereik; een meting die uitgaat van een middenwaarde zonder compensatie; automatische belichting die niet reageert op extreme helderheden; en het gebruik van aanvullende verlichting die het evenwicht verstoort. Ook snelle lichtwisselingen of scène-indeling met sterke lichte accenten kunnen bijdragen.

Gevolgen zijn verlies van detail in hooglichten (uitgebrand wit) en in schaduwen (diepe donkerte), wat leidt tot een beeld met weinig tonaliteit en een onnatuurlijk of vlak karakter. De foto kan ogen alsof het contrast is weggelaten of opzettelijk lelijk is gebalanceerd.

Beheersing en preventie: fotografeer waar mogelijk in RAW om later belichting aan te passen; gebruik belichtingscompensatie of belichtingsbracketing; overweeg HDR-technieken bij extreem hoog contrast; gebruik indien nodig gradiëntfilters of aanvullende verlichting aan de donkere kant; in de nabewerking kunnen lokale aanpassingen helpen, maar herstel is geen garantie als details volledig ontbreken.

Detectie: raadpleeg het histogram, let op clipping in zowel hooglichten als schaduwen; camerawaarschuwingen en beeldmonitoren geven vaak alarm bij over- of onderbelichting.