oorlogsmaatregel

Oorlogsmaatregel is een verzamelnaam voor maatregelen die een overheid of bezettingsmacht tijdens een oorlog oplegt om de oorlogsvoering te ondersteunen en de orde te handhaven. Ze worden doorgaans ingevoerd onder noodbevoegdheden of bijzondere wetgeving en kunnen ingrijpende beperkingen opleggen aan burgerlijke vrijheden, economische activiteiten en dagelijks leven.

Voorbeelden van oorlogsmaatregelen zijn curfews en beperkingen op mobiliteit, censuur van pers en communicatie, rationering en prijscontrole van voedsel en brandstoffen, requisitionering van goederen en arbeid, mobilisatie of dienstplicht, controle op transport en handel, en maatregelen tegen bepaalde groepen zoals internering of deportatie. Ook civiele verdediging, evacuatie en blackouts behoren tot de mogelijke instrumenten.

De impact van deze maatregelen is vaak ingrijpend en ambigue: ze kunnen noodzakelijk worden gezien voor de oorlogsinspanningen en openbare orde, maar brengen beperkingen van rechten met zich mee en kunnen de economie verstoren. Na het conflict worden oorlogsmaatregelen doorgaans geëvalueerd, ingetrokken of juridisch getoetst, en kunnen ze aanleiding geven tot verontschuldigingen, schadeclaims of rechtsherstel.

Oorlogsmaatregelen treffen zowel nationale regeringen als bezettende machten en komen voor in uiteenlopende oorlogssituaties. De term wordt in het Nederlands gebruikt om de groep van dergelijke maatregelen aan te duiden.