ontwerpsnelheid

Ontwerpsnelheid is de snelheid waarop een weg- of spoorontwerp primair is gebaseerd. Het is een parameter die de geometrische inrichting en veiligheidsvoorzieningen van een traject stuurt en rekening houdt met normale verkeersstromen en milieuomstandigheden. De ontwerpsnelheid weerspiegelt niet per se de snelheidslimiet of de gemiddelde rijsnelheid, maar fungeert als basis voor de geometrische inrichting.

Op basis van de ontwerpsnelheid worden onder meer de bochtstraal, de langslopende lengte van rechte delen, de horizontale en verticale alignatie, de superelevatie, de minimaal vereiste zichtafstand, de wegdek- en bermbreedte, en de plaatsing van kruispunten en in- en uitvoegmomenten bepaald. Ook rem- en reactietijden en het toekomstige verkeersgedrag worden in rekening gebracht.

De bepaling van ontwerpsnelheid gebeurt op basis van wegtype, locatie, verkeerssamenstelling en veiligheidsdoelen. In de praktijk wordt gekozen uit vastgestelde klassen of tabellen in nationale of regionale richtlijnen. In Nederland spelen normen en handboeken van Rijkswaterstaat en CROW een rol, terwijl internationaal vaak rekening wordt gehouden met richtlijnen zoals die in AASHTO- of EU-normen. Voor elke wegcategorie bestaan typische ontwerpsnelheden, bijvoorbeeld voor snelwegen, hoofdwegen en lokale wegen.

Er is een verschil tussen ontwerpsnelheid en operationele snelheid. De uiteindelijke snelheidslimiet kan lager zijn vanwege weersomstandigheden, omgeving of stedelijke omstandigheden. Ontwerpsnelheid blijft echter bepalend voor de veiligheid en doorstroming bij toekomstige aanpassingen of groei van het verkeer.