ontstaanzijn

Ontstaanzijn is een term die in de Nederlandse filosofie wordt gebruikt om te verwijzen naar het concept van het ontstaan of de oorsprong van het zijn. De samenstelling ontstaans-zijn komt van ontstaan (het komen tot bestaan) en zijn ( bestaan). Letterlijk kan het worden opgevat als het becoming of de totstandkoming van existentie.

Betekenis en gebruik: Ontstaanzijn wordt toegepast in discussies over hoe bestaan of realiteit verschijnt, met vragen over de oorsprong van het universum, het ontstaan van leven of bewustzijn, en de fundamenten van de ontologie. Het is geen vaste label in alle stromingen, maar fungeert als een kader om genererende processen en fundamenten te bespreken.

Theoretische invalshoeken:

- Emergentie: het bestaan ontstaat uit meer fundamentale substraten door emergente processen.

- Creatietheorieën: bestaan wordt door een bovennatuurlijke of creatieve handeling tot stand gebracht.

- Procesfilosofie: het denken in termen van becoming boven statisch zijn, waardoor ontstaanswezen een centraal thema wordt.

- Gronding en fundamenten: de discussie wat het betekenen zou maken dat bestaan gegrond is in meer fundamentele realiteiten.

Kritiek en uitdagingen: Critici vragen of het begrip ontstaanszijn coherent is, zeker wanneer men heeft over tijdelijkheid en grondslagen van realiteit. Andere vragen richten zich op de bruikbaarheid van het concept voor ontologie en metafysica, en of het niet teveel verschuift tussen processen van ontstaan en het status van bestaan zelf.

Verwant: Zie also ontologie, emergentie, kosmologie, ex nihilo-creatie, gronding.