ontlenen

Ontlenen is een Nederlands werkwoord met de betekenis “iets uit een andere taal of bron overnemen”. In de taalkunde en lexicografie verwijst het naar het proces waarbij een woord of uitdrukking uit een brontaal in de doeltaal terechtkomt en vaak wordt aangepast aan de fonologie, spelling en grammaticale gewoonten van die taal. Een ontleend woord noemen we een leenwoord; als de betekenis of structuur letterlijk wordt vertaald, spreken sommige vakgenoten van een calque.

Het werkwoord wordt meestal in de passieve vorm gebruikt: het woord is ontleend aan een andere taal. De actieve vorm bestaat ook, bijvoorbeeld in zinnen als iemand leert dat een woord uit een andere taal is ontleend. De prefix ont- duidt in dit verband op herkomst of afleiding van de bron.

Een bekend voorbeeld is het woord robot, dat ontleend is aan het Tsjechische robota (arbeid). De term werd internationaal bekend via Karel Čapek’s toneelstuk R.U.R. en is sindsdien in vele talen blijven bestaan, vaak met kleine aanpassingen aan de spelling of uitspraak.

Zie ook: leenwoord, calque, indeling van leenwoorden.

---