onderstokveredeling

Onderstokveredeling is een vorm van veredeling waarbij een scion, het bovengrondse deel van een gewenste cultivar, wordt bevestigd op een onderstok (rootstock). Het doel is de eigenschappen van beide delen te combineren: de vruchtkwaliteit en gewenste vorm van de scion met het wortelstelsel van de onderstok, dat vigor, ziektebestendigheid en aanpassing aan bodem en klimaat kan beïnvloeden.

De onderstok wordt gekozen op basis van compatibiliteit met de scion, groeikracht en gewenste eigenschappen zoals weerstand tegen bodemziekten of droogte. Er bestaan drie hoofdcategorieën: dwarvende, semi-dwarvende en krachtige onderstokken, afhankelijk van gewenste plantgrootte en teeltomstandigheden. Sommige onderstokken bieden extra resistenties tegen specifieke bodemproblemen.

Veredelen gebeurt door grafting, waarbij cambiumlagen op elkaar aansluiten. Veel gebruikte methoden zijn cleft grafting en whip-and-tongue; budding (oogveredeling) komt ook voor. Het gewricht wordt vastgezet met grafting tape en verzorgd tot genezing. De beste resultaten ontstaan bij geschikte temperatuur en vochtigheid in het voorjaar.

Voordelen zijn beheersbare plantgrootte, vroege vruchtzetting, betere uniformiteit en vereenvoudigde oogst. De onderstok kan ook bijdragen aan resistentie tegen ziekten en aanpassing aan bodem- of klimaatomstandigheden.

Toepassingen: appel, peer, kers en druif; citrus en rozen worden ook onderstokveredeld. In boomkwekerijen en grootschalige teelt is het gebruikelijk.

Risico’s en beperkingen zijn graft incompatibiliteit, onderhoud tijdens genezing, kosten en vakmanschap, en afhankelijkheid van specifieke onderstokken.