nucleïnezuuren

Een nucleïnezuur is een biopolymeer opgebouwd uit nucleotide-eenheden die via fosfodiesterbindingen aan elkaar zijn gekoppeld. Er zijn twee hoofdtypen: DNA (desoxyribonucleïnezuur) en RNA (ribonucleïnezuur). In DNA is de suiker desoxyribose en de basen adenine, cytosine, guanine en thymine; in RNA is de suiker ribose en de basen adenine, cytosine, guanine en uracil. DNA komt meestal voor als een dubbele helix met twee antiparallelle strengen, RNA is typisch enkelstrengs en kan zich vouwen in diverse secundaire structuren.

De belangrijkste functie van nucleïnezuren is opslag en overdracht van genetische informatie. DNA bewaart erfelijke informatie in vrijwel alle organismen en veel virussen en wordt vermenigvuldigd bij celdeling. RNA speelt een centrale rol bij de omzetting van DNA-informatie in eiwitten: transcriptie kopieert DNA naar mRNA en translatie gebruikt mRNA-informatie om aminozuren in de juiste volgorde te koppelen. Daarnaast vervullen diverse RNA-moleculen regulerende en katalytische taken (tRNA, rRNA, regulatoire RNA, ribozymen).

Nucleïnezuren bestaan uit een suikerdraad waaraan fosfaatgroepen en stikstofbasen zijn bevestigd; de volgorde van basen bepaalt de genetische informatie en kan veranderen door mutaties, reparatiemechanismen en epigenetische factoren.

Toepassingen van nucleïnezuren zijn te vinden in moleculaire biologie, diagnostiek en forensische wetenschap, bijvoorbeeld DNA-sequencing, PCR en RNA-diagnostiek. Zie ook: centrale dogma, genetische code, replicatie, transcriptie en translatie.