nietrelativistisch

Niet-relativistisch verwijst in de natuurkunde naar theorieën, modellen of benaderingen waarin relativistische effecten uit speciale en algemene relativiteit als verwaarloosbaar worden beschouwd. Dit geldt wanneer de snelheden van de deeltjes veel kleiner zijn dan de lichtsnelheid (v ≪ c), de kinetische energie veel kleiner is dan de rustenergie m c^2, en zwaartekrachtsvelden zwak genoeg zijn zodat algemene relativiteitseffecten ontbreken. In deze regime wordt doorgaans gebruikgemaakt van klassieke (Newtoniaanse) mechanica of niet-relativistische quantummechanica.

In de quantummechanica levert de niet-relativistische limiet de Schrödinger-vergelijking op. Voor elektronen waarbij ook spin en magnetische interacties een rol spelen, kan men eerst een niet-relativistische correctie aanbrengen in de vorm van de Pauli-vergelijking; volledig relativistische beschrijvingen komen voort uit de Dirac-vergelijking. Het onderscheid tussen niet-relativistische en relativistische modellen wordt ook gemaakt in de deeltjesfysica en de astrofysica, afhankelijk van de relevante snelheden en veldsterktes.

Toepassingen van niet-relativistische benaderingen komen veel voor in atoom- en molecuulfysica, in de meeste delen van de condense-matter- en materiaalwetenschappen, en in veel klassieke processen waar v ≪ c geldt. De belangrijkste beperking is dat relatistische correcties ontbreken: bij zware elementen met hoog geladen snelheden, bij hoge-energieprocessen of in sterke zwaartekrachtvelden zijn relativistische theorieën noodzakelijk, anders kunnen relevante effecten ontbreken of mislopen.