natriumuitscheiding

Natriumuitscheiding is het proces waarbij natriumionen via de urine uit het lichaam worden verwijderd. Het is een cruciaal onderdeel van de regulatie van natrium- en vochtbalans en speelt een belangrijke rol bij de bloeddrukregulatie. Naast de nieren kan natriumverlies ook via zweet en de gastro-intestinale tractus optreden, maar urine blijft de belangrijkste route voor gereguleerde uitscheiding.

In de nieren vindt de filtratie van natrium plaats in de glomeruli en wordt een groot deel daarvan teruggeresorbeerd naar het bloed in de proximale tubulus, de lis van Henle, de distale tubulus en de verzamelbuis. De uiteindelijke hoeveelheid natrium die als urine wordt uitgescheiden, hangt af van hormoonsignalen en de vloeistofstatus. Aldosteron verhoogt de natriumreabsorptie in de verzamelbuis en verlaagt de natriumuitscheiding, terwijl atriaal natriuretisch peptide (ANP/BNP) de natriurese bevordert door remming van natriumreabsorptie. Andere factoren zoals dopamine en vasopressine spelen aanvullende rollen.

Diuretica zijn middelen die natriumscheiding verhogen en worden toegepast bij oedeem, hypertensie en hartfalen. Loopdiuretica remmen NKCC2 in de lis van Henle; thiazide-diuretica blokkeren NCC in het distale tubulus; kaliumsparende diuretica remmen ENaC of blokkeren aldosteronreceptoren. In de kliniek wordt urinair Na+ gemeten (UNa) en vaak de fractie natriuretexcretie (FENa) berekend om de oorzaak van nierfalen te helpen onderscheiden en de vochtstatus te beoordelen. Natriumuitscheiding is bovendien afhankelijk van de natriuminname en vochttoediening.