naczynioruchowoci

Naczynioruchowość, zwana także vasomotor function, to zdolność naczyń krwionośnych do zmiany średnicy i przepływu krwi w odpowiedzi na różne bodźce. Pojęcie obejmuje mechanizmy nerwowe, śródbłonkowe i lokalne, które prowadzą do skurczu lub rozszerzenia małych naczyń, zwłaszcza tętniczek i naczyń włosowatych. W praktyce dotyczy zarówno naczynioruchowości skóry, jak i narządów wewnętrznych.

Mechanizmy regulujące naczynioruchowość obejmują układ nerwowy autonomiczny oraz lokalne czynniki śródbłonka. Główną rolę odgrywa układ współczulny, którego noradrenalina powoduje skurcz naczyń w wielu tkankach. Śródbłonek uwalnia natomiast substancje, takie jak tlenek azotu (NO), które mogą rozkurczać naczynia, oraz endotelinę, która nasila skurcz. Oprócz nerwowego i śródbłonkowego udział mają czynniki miogenne, metabolity tkanek (CO2, O2, pH) oraz temperatura i hormony.

Czynniki wpływające na naczynioruchowość obejmują temperaturę otoczenia, stres, wiek, stan chorobowy (np. nadciśnienie, cukrzyca, neuropatie autonomiczne) oraz stosowane leki. W niektórych tkankach dominuje regulacja naczyniowa zależna od odruchów skórnych i czynników lokalnych, co może być zaburzane w chorobach układu autonomicznego.

Ocena naczynioruchowości znajduje zastosowanie w diagnostyce zaburzeń autonomicznego układu nerwowego i chorób naczyń obwodowych, a także w ocenie ryzyka powikłań mikronaczyniowych. Do badań używa się testów bodźców termicznych, odruchowych i farmakologicznych, a także metod nieinwazyjnych mierzących przepływ krwi i pod wpływem bodźców.