mikrobiyota

Mikrobiyota, belirli bir ortamda yaşayan mikroorganizmaların topluluğunu ifade eden bilimsel bir terimdir. İnsan bağlamında en çok incelenen mikrobiyota türü bağırsak mikrobiyotasıdır; ayrıca deri, ağız ve ürogenital sistemler gibi vücut yüzeylerinde de kapsamlı mikrobiyal topluluklar bulunur. Mikrobiyota, konukçu ile karşılıklı etkileşimler kurarak ev sahibi fiziğine ve metabolizmaya katkıda bulunur.

Mikrobiyotanın bileşimi, yaş, diyet, coğrafya, doğum şekli ve antibiyotik kullanımı gibi faktörlerden etkilenir. Bağırsak mikrobiyotasında en baskın gruplar genelde Firmicutes ve Bacteroidetes'tir; ayrıca diğer phyla, arkeler, virüsler ve mayalar da bulunur. Mikrobiyota bireyler arasında ve zaman içinde değişkendir.

Fonksiyonları arasında besinlerin parçalanması ve enerji üretimi, kısa zincirli yağ asitleri üretimi (butirat gibi), bazı vitaminlerin sentezi ve bağışıklık sistemi gelişimi ile modülasyonu yer alır. Mikrobiyota ayrıca patojenlere karşı rekabet sağlar, bağırsak bariyerini güçlendirir ve bağırsak-beyin ekseni aracılığıyla nörolojik süreçlerle etkileşebilir.

Dengesizlik durumuna disbiosis denir ve bu durum pek çok sağlık durumuyla ilişkilendirilir; inflamatuar bağırsak hastalıkları, obezite, tip 2 diyabet, atopik hastalıklar ve bazı ruh sağlığı etkilenimleri gibi alanlarda çalışmalar yapılmaktadır. Diyet, antibiyotik kullanımı, doğum şekli ve çevresel faktörler mikrobiyota üzerinde etkilidir. Müdahaleler arasında probiyotikler, prebiyotikler ve diyet değişiklikleri yer alabilir.

Araştırmalar genetik dizileme ve metagenomik yaklaşımlarla mikrobiyotanı karakterize eder; bireyselleştirilmiş diyet ve potansiyel terapötik uygulamalar gün geçtikçe ilgi görmektedir.