mielinizacja

Mielinizacja to proces tworzenia osłonek mielinowych wokół aksonów neuronów. W ośrodkowym układzie nerwowym (OUN) osłonkę tworzą oligodendrocyty, natomiast w obwodowym układzie nerwowym (PNS) – komórki Schwanna. Osłonka mielinowa zbudowana jest głównie z lipidów i białek i pełni funkcję izolatora elektrycznego, co umożliwia szybsze przewodzenie impulsów nerwowych oraz zmniejsza utratę sygnału podczas przekazu.

Proces mielinizacji rozpoczyna się jeszcze podczas życia płodowego i kontynuuje po narodzinach, a w niektórych obszarach mózgu – zwłaszcza w młodszym wieku – jeszcze w okresie wczesnej dorosłości. Rozkład czasowy przebiegu mielinizacji nie jest jednorodny: różne szlaki nerwowe uzyskują pełną mielinę w odmiennym czasie i rytmie. Mielinizacja wspomaga rozwój funkcji poznawczych, koordynację ruchową i plastyczność sieci neuronalnych.

Skład osłonki mielinowej i proces jej powstawania zależą od różnych białek i lipidów. W OUN kluczowe białka to MBP (białko mielinowe podstawowe) i PLP (proteolipidowe białko mieliny), podczas gdy w PNS dominują inne białka, takie jak P0 i PMP22. Oksydacyjne i metaboliczne wsparcie dla komórek tworzących mielinę obejmuje także lipidy i cholesterol pochodzące z astrocytów i innych źródeł.

Znaczenie kliniczne mielinizacji objawia się w zaburzeniach przewodnictwa nerwowego: demielinizacja oraz dysfunkcja mielinowa są charakterystyczne dla chorób takich jak stwardnienie rozsiane, niektóre leukodystrofie oraz zaburzeń metabolizmu lipidów w mózgu. Diagnoza obejmuje obrazowanie MRI oraz testy czynnościowe wywołane, a leczenie koncentruje się na zahamowaniu postępu choroby i wspieraniu regeneracji mieliny.