membraanslagen

Membraanslagen verwijzen naar processen die leiden tot beschadiging of perforatie van celmembranen, wat vaak de integriteit van de cel verstoort en kan leiden tot celdood. Ze spelen een centrale rol in de afweer tegen ziekteverwekkers en in sommige pathologische situaties.

Een belangrijke route is het membraanaanvalcomplex (MAC) van het complimente stelsel. Het MAC assembleert uit componenten C5b tot C9 en vormt gaten in de membranen van doelcellen, zoals bacteriën of geïnfecteerde cellen, wat lysis bevordert. Een andere significante route is de perforine-granzyme pathway: cytotoxische T-cellen en natuurlijke killer-cellen lossen perforine uit, dat poriën in het doelmembraan vormt; granzymes komen vervolgens de cel binnen en induceren apoptose of onregelmatige celdood.

Daarnaast produceren sommige bacteriële toxinen pore-forming toxins die zich binden aan membranen en poriën vormen, waardoor celinhoud leakage en vernietiging optreedt. Antimicrobiële peptiden, zoals defensines, kunnen membranen destabiliseren door interactie met lipiden en het vormen van poreuze gaten. Ten slotte kan fysieke schade door mechanische factoren of therapeutische interventies membraanintegriteit verstoren.

Folkloristisch is het begrip vooral relevant in de immunologie en microbiologie: membraanslagen zijn cruciaal voor verwijdering van geïnfecteerde cellen en virale geïnfecties, maar kunnen ook bijdragen aan weefselschade bij inflammatoire ziekten en transfusiereacties. In onderzoek en geneeskunde worden strategieën ontwikkeld om membraankrampen te moduleren, bijvoorbeeld door gerichte toediening van toxine-achtige moleculen of door versterking van membraanbestendigheid.