magmasamenstelling

Magmasamenstelling verwijst naar de chemische en minerale samenstelling van magma, de gesmolten stof die in diepe magmakamers ontstaat en later als lava naar het oppervlak kan komen. Magma ontstaat door gedeeltelijke smelting van bestaande gesteenten in de mantel of korst en kan door differentiatie, druk en afkoeling veranderen van samenstelling.

De belangrijkste bestanddelen zijn oxideverbindingen van silicium en zuurstof (SiO2), samen met aluminium, ijzer, magnesium, calcium, natrium en kalium. De verhouding van SiO2 en van de alkali-elementen bepaalt de viscositeit van het smelt en de karakteristieke vulkanische stijl. Bij lagere temperaturen polymeriseren SiO4-tetraëden, wat de viscositeit verhoogt.

Magmatische typen worden meestal geclassificeerd naar SiO2-gehalte: ultramaafisch, mafisch (~45–52% SiO2), intermediair (~52–63%), en felsisch (>63%). Typische magma-soorten zijn basaltisch en andesiet (mafisch tot intermediair) en rhyoliet of daciet (felsisch). Minerale samenstelling weerspiegelt deze klassen: mafische magmas bevatten vaak olivijn en pyroxeen; tussenmaafische magmas bevatten plagioklaas en amfibol; felsische magmas bevatten kwarts en veldspaat.

Volatiles zoals water (H2O), kooldioxide (CO2) en zwaveldioxide (SO2) beïnvloeden smeltgedrag, viscositeit en eruptiestijl. Een hoger watergehalte verlaagt de viscositeit, maar kan bij decompressie leiden tot explosievere uitbarstingen. De magmasamenstelling is daarom een cruciale factor in magma-tektoniek en vulkanische activiteit.